Yukarı Çık
Randevu Al

TÜM DETAYLARIYLA HATIRLADIĞINIZ O OLAY, ASLINDA HİÇ YAŞANMAMIŞ OLABİLİR

  • Anasayfa
  • Blog
  • TÜM DETAYLARIYLA HATIRLADIĞINIZ O OLAY, ASLINDA HİÇ YAŞANMAMIŞ OLABİLİR

TÜM DETAYLARIYLA HATIRLADIĞINIZ O OLAY, ASLINDA HİÇ YAŞANMAMIŞ OLABİLİR

TÜM DETAYLARIYLA HATIRLADIĞINIZ O OLAY, ASLINDA HİÇ YAŞANMAMIŞ OLABİLİR

Ünlü psikolog Piaget’in nasıl psikolog olmaya karar verdiğini duymuş muydunuz? Piaget 2 yaşlarındayken bakıcısı onu bir geziye çıkarır. Bebek arabasında etrafına bakınan Piaget’i adamın biri bir anda kaçırmaya çalışır. Bakıcı küçük Piaget’i tüm gücüyle asılır ve adamın elinden kurtarır. Olayı hemen Piaget’in ebeveynlerine anlatır. Aile bakıcıya teşekkür eder ve pahalı bir saat ile ödüllendirir. Bu hikaye yıllar boyu anlatılır ve her an bakıcıya minnet duyulur. Piaget de bu olayı her ayrıntısı ile hatırladığını söyler ve o da aynı şekilde bakıcısına minnetardır. Ancak yıllar sonra bakıcı bir anda aslında böyle bir olayın hiç yaşanmadığını, vicdan azabına daha fazla dayanamayacağını o yüzden saati kendisinden almalarını söyler. İlginç ve şaşırtıcı olan ise şu: bu olay aslında hiç yaşanmadıysa Piaget nasıl tüm detaylarıyla olayı hatırlıyordu? Bu soru Pİaget’in zihnini o kadar çok meşgul etti ki, bu merak onu psikolojiye yöneltti.

İnsan sadece unutan bir varlık değildir, aynı zaman da yanlış da hatırlayabilen bir varlıktır. Sahte anılar, doğru ve yaşanmış olduklarından neredeyse %100 emin olduğumuz; ancak gerçek olmadıkları objektif olarak gösterilebilen anılardır. Londra Üniversitesi'nde anılar üzerine çalışan Chris French şunu söylüyor:  Sadece tanık olduğumuz anıları çarpıtmakla kalmıyoruz, aynı zamanda hiçbir zaman yaşanmamış anılar bile üretebiliyoruz!

Gelin bununla ilgili bu alanda isim yapmış olan Elizabeth Loftus’un bir deneyine bakalım.

Loftus bir grup öğrenciye bir araba kazası videosu izletir. Daha sonra öğrencileri gruplara ayırır ve onlara ‘ Arabanın….. sırasındaki hızı neydi?’ diye soru yöneltir. Bu boşluğu her grupta farklı doldurur. Örneğin grubun birine ‘ Arabanın diğer arabaya dokunma sırasındaki hızı neydi?’ diye sorarken diğer gruba ‘ Arabanın parçalanma sırasındaki hızı neydi?’ diye sorar. Deneyin sonucunda “parçalanmak” kelimesiyle soru sorulan öğrencilerin verdiği değer “dokunmak” kelimesiyle soru sorulan öğrencilerin verdiği değerden 19 mil/saat fazla çıkar. Aslında bütün öğrencilere aynı video izletilmişti ama sorudaki farklılık onların anıyı daha farklı hatırlamasına neden oldu. Yine aynı öğrencilere kaza sonrası yerdeki cam kırıklarını görüp görmedikleri soruldu. Öğrencilerin çoğu evet yanıtını verdi. Halbuki yerde cam kırıkları yoktu.

Hafıza konusunda hala cevaplandırılamamış pek çok soru var. İnsan zihnine dair, tüm bu gizemi aydınlatmakta psikolojik deneyleri önemli bir rol oynuyor.

Sıdıka BAŞALTIN

Son Eklenenler

Kategoriler